امروزه انواع هواكش و تهويه خانگي در طرح ها و مدل هاي متفاوتي براي انواع سليقه ها توليد و به بازار عرضه مي شوند. به همين دليل بهتر است در انتخاب آن ها به نكات مختلفي توجه نماييم.

جابه جايي و تهويه هوا از قديم تا به امروز توجه انسان را به خود جلب كرده است. جالب است بدانيد در قديم از روش ها يا هواكش هاي قديمي براي تهويه و جا به جايي هوا استفاده مي كردند، در گذشته تهويه هوا بدون استفاده از هواكش خانگي يا سيستم هاي مكانيكي تهويه هوا انجام مي شده است. به اين صورت كه در يك محيط راه ورود و خروج هوا را فراهم مي كردند تا هوا به راحتي در جريان باشد.

اما امروزه با پيشرفت علم، صنعت و تكنولوژي سيستم هاي تهويه قوي جايگزين روش هاي قديمي شده اند. تهويه در مكان ها و محيط هاي متفاوت اهميت زيادي دارد، چون در بهداشت يك محيط تاثير بالايي دارد و همچنين در سلامتي و تنفس انسان نيز تاثير به سزايي دارا است.

استفاده از هواكش خانگي در يك محيط باعث مي شود كه هواي سنگيني كه بر اثر انجام فعاليت و يا وجود رطوبت ايجاد شده است به بيرون از آن محيط انتقال پيدا كند و يا با هواي تازه اي كه در بيرون وجود دارد جايگزين شود. اين سيستم ها المان هاي جدايي ناپذير يك ساختمان يا محيط به حساب مي آيند. براي همين منظور هواكش ها در مدل ها و كاربري هايي متفاوت ساخته و وارد بازار مي شوند. مثل هواكش خانگي ، هواكش هاي صنعتي ، هواكش هاي تاسيساتي و …

استفاده از هواكش خانگي در مكان هاي اداري ، مسكوني و تجاري لازم است زيرا در هر محيط جابه جايي و جريان داشتن هوا يك اصل مهم است كه بايد به آن اهميت داد. به طور كلي هدف اصلي از استفاده هواكش خانگي، به وجود آوردن كيفيت لازم براي هواي داخل ساختمان است. يعني تهويه خانگي مثل يك پاك كننده عمل مي كند و با استفاده از سيستم هاي مكشي يا دمندگي هواي آلوده و مرده را از محيط خارج و يا دور مي كند.

هواكش ها را با توجه به كاربردشان به دو دسته تقسيم ميكنند.

هواكش خانگي چيست؟

اندازه هاي هواكش خانگي نسبت به نوع صنعتي كوچكتر و ساختار آن ها نيز ساده تر هستند و تعداد پره هاي آن ها ممكن است از دو پره به بالا باشد.

هواكش صنعتي

به منظور ساختن تهويه هاي خانگي به طور معمول از فن هاي محوري استفاده مي كنند.

همان طور كه مي دانيد فن ها هوا را جا به جا مي كنند. در ساختمان داخلي آن ها اجزاي زير وجود دارد:

-الكتروموتور

-پروانه

-قاب خارجي

طراحي داخلي سيستم هواكش خانگي به اين صورت است كه جريان هوا به صورت موازي با محور اصلي هواكش وارد آن مي شود. كارايي و راندمان اين هواكش ها به طور معمول 70 الي 80 درصد مي باشد.

هواكش هاي محوري كه در صنعت هواكش آكسيال نام دارند در سه نوع مختلف به شرح زير توليد مي شوند:

-هواكش خانگي پروانه اي

-هواكش خانگي لوله محوري

-هواكش خانگي پره محوري

هواكش خانگي پروانه اي

هواكش خانگي پروانه اي ساده ترين نوع هواكش محوري مي باشد. تعداد پروانه آن معمولا از سه تا شش پره است. معمولا جنس اين پره ها فلزي و يا پلاستيكي مي باشند كه در يك قاب خارجي قرار مي گيرند و به صورت مستقيم يا غير مستقيم به الكتروموتور اتصال پيدا كرده اند.

هواكش خانگي لوله محوري :

ساختمان و عملكرد اين هواكش ها مانند هواكش پروانه اي مي باشد و تنها تفاوت آن اين است كه پروانه ها و الكتروموتور به جاي قرار گرفتن در يك قاب خارجي درون يك محفظه استوانه اي شكل قرار گرفته اند. اين نوع فن ها بيشتر در صنعت كاربرد دارند و استفاده آن ها به عنوان هواكش خانگي كمتر مي باشد.

هواكش خانگي پره محوري :

ساختمان فن هاي محوري مانند هواكش لوله محوري است و تفاوت آن ها اين است كه در آن ها قبل از هواكش دمنده پره هاي راهنما اضافه مي شوند و تعداد اين پره ها بيشتر از انواع ديگر مي باشد.

نكاتي كه بهتر است بدانيد:

-هواكش خانگي را در محيط هاي داخلي استفاده مي كنند، بنابراين توليد سروصداي آنها اهميت زيادي دارد، در واقع بايد در هنگام خريد از انواع هواكش خانگي با صداي كم تر استفاده كرد.

-نكته ديگر توجه به درجه حفاظت آن ها در برابر رطوبت و گردوغبار است. همچنين در انتخاب يك تهويه خانگي بايد به محل نصب آن كه روي ديوار يا روي شيشه پنجره است توجه نمود.

-همچنين رنگ آن ها و جنس پره ها كه ممكن است فلزي يا پلاستيكي باشند به نظر مشتريان بستگي دارد و قابل تغيير است.

در انتخاب هواكش در حمام ها نيز به نكات زير دقت كنيد :

در واقع از هواكش ها در حمام به دليل وجود رطوبت شديد در حمام استفاده مي شود تا راه خروجي براي آن ايجاد شود و از  ايجاد نم، زنگ زدگي شيرآلات و نيز رشد قارچ ها جلوگيري كند.

-اندازه ي مناسب را انتخاب كنيد. در زمان خريد اندازه ي دريچه ي هواكش و يا اندازه ي پنجره را در نظر داشته باشيد.

-از هواكش هاي تايمردار استفاده كنيد. زيرا بهتر است هواكش بعد از استحمام به مدت ۲۰ تا ۳۰ دقيقه روشن بماند تا قادر باشد بخارات ايجاد شده را از محوطه حمام خارج كند.

-انتخاب تهويه با قدرت مكش مناسب. قدرت مكش هواكش بايد با حجم و متراژ حمام متناسب باشد.

منبع: مبنافن

شما مي توانيد تا در اين مطلب مهم ترين نكات را در خصوص خريد، عملكرد و انواع هواكش هاي صنعتي مشاهده كنيد. اين دستگاه ها از مهم ترين قسمت هاي سيستم هاي تهويه در هر ساختمان و يا مكاني هستند. وظيفه اصلي اين دستگاه ها در سيستم هاي تهويه مطبوع، فراهم كردن شرايط مناسب براي گردش هوا و ايجاد جريان در ساختمان ها به منظور خروج هوا و يا دود و... از ساختمان است. 

در خصوص اين نوع فن ها بايد بدانيد كه در طول سال هاي گذشته تغييرات زيادي را تجربه كرده اند و همين تغييرات باعث شده است تا نياز محيط هاي مختلف مانند رستوران ها، كافي شاپ ها، ساختمان ها و بيمارستان ها در گردش هوا به صورت كامل تامين شود. هواكش صنعتي كه فن صنعتي نيز ناميده مي شود، خود داراي انواع گوناگوني است كه هر كدام بر اساس ميزان ظرفيت و عواملي همچون قدرت، اندازه و ميزان سر و صداي ايجاد شده در قسمتي از موارد گفته شده به كار گرفته مي شوند. 

همه چيز درباره هواكش صنعتي

مشهور ترين و رايج ترين نوع هواكش در سال هاي گذشته، فن هاي تهويه يا اگزاست فن ها بوده اند. اين نوع از دستگاه هواكش كه براي استفاده در مقياس بزرگ مانند رستوران ها ساخته مي شود به دلايل مختلف براي مكان هايي مانند ستوران و كافي شاپ  يكي از بهترين و موثر ترين قسمت هاي سيستم تهويه است. به خصوص در قسمت هايي مانند آشپزخانه رستوران، هواكش صنعتي از نوع اگراست فن بسيار موثر و مفيد بوده و توانايي اين را دارا است كه دما و بوي محيط را بهبود بخشيده و تا حد زيادي تعويض كند. البته شما بايد دقت داشته باشيد كه اگزاست فن مورد نظر خودتان را به درستي و بر اساس المان هاي ظرفيت، قيمت و ميزان سر و صداي ايجاد شده خريد كنيد تا مشكلي از نظر مالي و فني پيدا نكنيد. 

نكات مهمي در قسمت بعدي مطلب در خصوص اين دستگاه ها بيان شده است. البته شما بايد به اين موضوع نيز توجه داشته باشيد كه شكل اين دستگاه در استفاده هاي صنعتي ممكن است تغيير كند. يعني با اشكال هندسي و طراحي هاي مختلف انواع هواكش صنعتي، دستگاه هاي مختلفي وجود دارد و توليد شده است. شما بايد بر اساس نياز به گردش هوا و مكش، نسبت به خريد انواع اين دستگاه ها اقدام مي كنيد. 

مهم ترين نكات درباره هواكش صنعتي و خريد آن

شما بايد سعي كنيد تا انواع مختلف هواكش هاي صنعتي از جمله اگزاست فن در اشكال و طراحي هاي مختلف را به صورت مستقيم ازنمايندگي زيلابگ خريداري كنيد تا در آينده مشكلي براي شما ايجاد نشود. در غير اين صورت و خريد از واسطه ها شما ضمن قبول ريسك كيفيت پايين بودن، تقلب و يا خرابي دستگاه، بايد قيمت بالاتري از حالت معمول را نيز بپردازيد. 

نكته ديگري كه شما در خريد هواكش صنعتي بايد به آن با دقت كامل توجه داشته باشيد، اين است كه سر و صداي ايجاد شده فن را بر اساس ظرفيت كاري و همچنين عواملي مانند اندازه در نظر بگيريد. در محيط هاي صنعتي اين مورد اهميت كمتري پيدا مي كند، اما در محيط هاي رستوراني، هتلي و يا كافي شاپ، اين عامل نقش بسيار مهمي را ايفا مي كند و نبايد آرامش مشتري را به هم بزند. 

نمايندگي انرژي نوع از كولر  آبي است كه با تبخير آب ، هوا را خنك مي‌كند. كولرهاي آبي با فرايند سرمايش تبخيري كار مي‌كنند. سرمايش تبخيري فرايندي است كه در آن از پديدهٔ تبخير به عنوان يك جاذب گرمايي طبيعي استفاده مي‌شود. در اين فرايند گرماي محسوس هوا جذب شده و به عنوان گرماي نهان لازم براي تبخير آب استفاده مي‌شود. مقدار گرماي محسوس جذب شده به مقدار آبي كه تبخير مي‌شود بستگي دارد.

سرمايش تبخيري يك فرايند بسيار قديمي است كه منشأ آن به هزاران سال قبل، در تمدن‌هاي باستاني ايران و مصر بازمي‌گردد. خنك‌كننده‌هاي تبخيري نوين بر اساس نمونه‌هاي اوليه‌اي كه در دههٔ ۱۹۰۰ آمريكا ساخته شد توليد مي‌شوند. سرمايش تبخيري مي‌تواند بصورت مستقيم يا غير مستقيم و خودبخودي يا مختلط، انجام شود. در سرمايش تبخيري مستقيم، مقدار آب موجود در هواي خنك شده افزايش مي‌يابد. در سرمايش تبخيري غيرمستقيم، تبخير در درون يك مبدل حرارتي انجام مي‌شود و مقدار رطوبت موجود در هواي خنك شده، تغييري نمي‌كند. از آنجايي كه بالا بودن نرخ تبخير رطوبت نسبي را افزايش داده و ممكن است موجب عدم آسايش محيط شود روش سرمايش تبخيري مستقيم بايد در مناطقي اجرا شود كه رطوبت نسبي در آنجا كم باشد. هرگاه فرايند تبخير بطور طبيعي انجام شود تبخير خودبخودي انجام مي‌شود. در صورتي مي‌توان يك فضا را با تبخير خود بخودي خنك نمود كه در آن سدي از آب راكد يا در جريان مانند حوضچه يا فوارهٔ آب وجود داشته باشد. در مواردي كه تبخير توسط دستگاه‌هاي مكانيكي انجام شود تبخير مختلط است. واضح است كه در اين نوع تبخير انرژي مصرف مي‌شود، ولي مقدار انرژي مصرفي در مقايسه با تهويهٔ مطبوع بسيار كمتر است. اساس روش سرمايش تبخيري، ترموديناميك تبخير آب يا به عبارت ديگر تغيير حالت آب از مايع به بخار است.

كولر هاي آبي با توجه نوع و حيطه كاربرد به دو گروه اصلي تقسيم مي شوند. 

• كولر هاي آبي خانگي و تجاري
• كولرهاي آبي صنعتي و كشاورزي

كولر هاي آبي خانگي و تجاري:

در محدوده هوا دهي تا 7500cfm ساخته شده و در بازار موجود است اين نوع كولر صنعتي براي بستر تبخير آب از پوشال يا پنل هاي سلولزي استفاده مي كنند كه استفاده از پنل هاي سلولزي هم به لحاظ هزينه و هم به لحاظ بهداشتي مناسب تر از پوشال است .

كولر هاي صنعتي :

از ويژگيهاي اين نوع كولرها توان هوادهي بالا تا 17000cfm و كيفيت مصالح و تجهيزات به كار رفته در اين كولرها است . اين كولرها همچنين توانايي كاركرد مداوم و پيوسته را دارند .

طراحي خاص و راندمان سيستم آبرساني اين نوع كولرها بايستي از كيفيت بالاتري نسبت به كولرهاي خانگي برخوردار باشد .

كانال خروجي كولر: اين كانال بين دريچه هوا و برزنت قرار داشته و هرچقدر بتوان از برخورد نور آفتاب با اين قسمت جلوگيري نمود، سرماي به وجود آمده، تلفات كمتري داشته و راندمان خنك‌كنندگي كولر آبي افزايش خواهد يافت.

 -كانال داخلي: اين كانال داخل كولر قراردارد و پروانه در مقابل آن مي‌باشد.

بدنه كولر

-پارچه برزنتي:جهت جلوگيري از انتقال لرزش‌هاي كولر وه كانال خارجي الزاماً بايد از برزنت استفاده شود. بدهي است اين پاچه بايد كاملاً سالم باشد.

ناودان‌ها: بر روي هر يك از درپوش‌هاي كولر مسيري جهت ورود و توزيع اب وجود دارد كه به ناوداني معروف است.

-آب پخش كن (سه راه آب)

-پولي بزرگ و پولي كوچك: توسط دو پولي و تسمه رابط بين آنها نيروي مكانيكي به وجود آمده در الكتروموتور به محور فن منتقل مي‌شود. هم راستا بودن دو پولي بسيار فوق‌العاده با اهميت است.

شناور (فلوتر): با استفاده از شناور ميزان آب داخل مخزن كولر همواره ثابت است. اجزاء الكتريكي كولر آبي

-كابل رابط چهارسيم: جهت انتقال برق از كليد به كولر.

فيوز:جهت حفاظت الكتريكي كولر در برابر خطراتي چون اضافه بار.

جعبه ترمينال: جهت ايجاد اتصالات مطمئن و عايق از بدنه كولر.

-كليد مخصوص كولر:جهت راه‌اندازي و كنترل موتور دو دور و واتر پمپ.

الكترو موتور دو سرعته: جهت به چرخش درآوردن فن در كولر آبي؛ كه شامل قسمت‌هاي زير مي‌باشد:

خازن راه‌انداز/خازن اصلاح ضريب قدرت/كليد گريز از مركز/سيم پيچ راه‌انداز/سيم پيچ دور كند/ سيم پيچ دور تند.

پمپ آب كولر: به كمك واتر پمپ، آب از مخزن به سه راه آب منتقل و از آنجا به ناودان‌ها هدايت مي‌شود.

منبع: ويدفكتور

لازمه يك سيستم كار آمد تهويه هواي سرد ، گرم و تخليه هوا انتخاب و كاربري مناسب فن است . نوع فن هاي كه عموما مورد استفاده هستند شامل نوع سانتريفيوژ و نوع محوري اكسيال است.

فن بين كانالي ، در اين فن­ ها، هوا از بخش پروانه به سمت پره ­ها حركت كرده و انرژي جنبشي آن زياد مي­شود. اين انرژي جنبشي قبل از ورود به بخش discharge به انرژي فشاري تبديل شده و در نتيجه فشار هوا بالا مي­رود. هوا  به صورت شعاعي اي( گريز از مركز )در اطراف پروانه پرتاب مي شود براي جهت دادن به حركت و فشار ايجاد شده نياز به يك محفظه حلزوني شكل است.

axial fan فن­هاي اكسيال( محوري)، همانطور كه از نامشان پيداست، جريان هوا را در طول محور خود به حركت درمي­آورند. هوا پس از عبور از پره­ ها، در اثر نيروي ليفت حاصل از ايروديناميك، پرفشار شده و تغيير مسير مي­دهد و پس از عبور از مسير خروجي مجددا تغيير جهت داده و در نهايت در مسير سرعت ورودي به فن، از آن خارج مي­شود. 

اين فن­ ها توانايي توليد  فشارهاي بالا را با بازده زياد داشته  و با بيشتر شرايط فرايندها  كاربردي سازگاري دارند كه اين يكي از مزيت­هاي مهم نوع از فن ها مي­باشد. فن­هاي سانتريفوژ بر اساس نوع پره به چند دسته زير تقسيم مي­شوند:

پره­ هاي ايرفويل (AF )

پره هاي  Airfoil (AF) يا داراي سطوح و لبه هاي صاف و صيقلي هستندكه اين باعث مي شود تا آشتفتگي  turbulence به ميزان زيادي كاهش يافته اين شرايط كاهش عمده اي در ميزان صدا ايجاد شده و افزايش بازده سبب مي شود.

منحني راندمان فشار استاتيك، دبي يا جريان گاز  

انحنا رو به عقب ( BC )backward curved

در اين نوع فن ها گردش پروانه در جهتي است كه پشت به انهناي داخلي تيغه ها يا پره ها است . فن­ هاي BC داراي راندمان كمتري نسبت به فن­ هاي ايرفويل هستند  و مي­توانند گازهاي كه داراي ذرات هستند را نيز  انتقال دهند. چنانچه غلظت مواد همراه سيال يا گاز بالا باشد پره­ هاي شعاعي يا مستقيم در نوك مناسبتر مي باشند.

صاف رو به عقب ( BI ) Backward Inclined

مقايسه عملكرد FC و فن هاي  BI، براي سرعت دوران (S)  مشخص سرعت هوا (V)  در مقايسه دوران پروانه BI به صورت  قابل ملاحظه اي از يك پروانه FC بيشتر است . بنابراين، هنگامي كه يك فن BI انتخاب شده است با هدف  رسيدن به همان

 د بي يا جريان هوا، بايد آن را در حدود دو برابر سرعت يك فن FC براي  عملكرد  مشابه انتخاب نمود. با وجود اين، نياز برق ورودي فن BI كمتر است ، اغلب آن را به يك انتخاب كارآمد تر بدل مي كند.اين افزايش سرعت دوران مستلزم آن است كه با يك شفت بزرگ تر و تحمل و استحكام بيشتر ساخته شود، بالانس بودن پروانه نيز از اهميت زيادي برخوردار مي شود . اين ساختار باعث مي شود تا اين نوع فن داراي توان جابجايي بالا هاي هوا يا گاز را همزمان با فشار استاتيك قابل توجه داشته باشد .

منحني راندمان دبي و فشار فن BI

اولين چيزي كه بايد در مورد  فن گريز از مركز در نظر گرفته شود اين نكته است انحناي  تيغه هاي  پروانه در جهت چرخش پروانه است. به همين علت به آن انحنا رو به جلو Forward Curved (FC)  گفته مي شود . فن هاي  FC در سرعت هاي نسبتا كم را اندازي  و براي توليد  حجم هوا ي بزرگ و درمقابل  فشارهاي استاتيكي نسبتا پايين استفاده مي شود. واضح است كه  ذاتا ساختار پروانه  فن منحني رو به جلو به اين پروانه  اجازه نمي دهد تا به  سرعت آن در حدي افزود تا  توليد فشار استاتيك بالا نمايد .

شكل منحني تيغه FC باعث يك حركت رو به جلو به هوا توسط سطح نوك تيغه به همراه سرعت چرخش پروانه (S)، باعث پرتاب  هوا در سرعت نسبتا بالا (V) خواهد شد. فشار استاتيك توليد شده توسط فن تابعي از حركت رو به جلو از  هوا در نوك تيغه يا همان پره است. فن FC در جريان هوا و فشار استاتيك محدود، در سرعت هاي دوراني پايين تر از انواع ديگر از كار مي كند .

منحني راندمان فشار استاتيك دبي فن FC

فن هاي پروانه اي(propeller)

فن­ هاي پروانه ­اي، يكي ساده ­ترين انواع فن ­هاي محوري هستند كه براي ايجاد جريان­هاي هوا ،فلويا دبي بالا و فشار كم كاربرد داشته و عموما در سيستم­هاي تهويه مورد استفاده قرار مي­گيرند. از آنجاكه فشار توليدي اين فن­ها كم بوده نياز به كانال­ها و مجراهاي بزرگ نداشته و به دليل ساختار ساده پروانه كه معمولا داراي دو يا چند تيغه يا پره از جنس سبك است، هزينه اين فن ­ها پايين بوده و همچنين قادرند جريان را در جهت معكوس نيز توليد كنند اين­ فن­ ها را مي­توان هم بطور مستقيم و هم بوسيله تسمه  به موتور متصل نمود. از معايب آنها، ايجاد سر و صداي نسبتا زياد و بازده انرژي پايين مي­باشد.

فن محوري لوله اي (Tubeaxial)

فن­ هاي محوري-لوله­ اي، نوعي از فن­هاي محوري هستند كه پره ­هاي فن در محفظه استوانه اي قرار دارد. در اينفن­ها، با بهبود پارامترهاي  جريان ورودي، فشار و بازده بالاتري حاصل مي­گردد. اين فن­ها براي توليد فشارهاي متوسط و جريانهاي ،دبي  بالا كاربرد دارند. 

فن محوري پره اي (Vaneaxial Fans)

فن­ هاي محوري-پره ­اي، نوع پيچيده­تري از فن­هاي محوري هستند كه مانند كولر هاي انرژي عمل ميكنند به اينصورت كه پره­ ها داخل لوله استوانه­اي بگونه­اي قرار دارند كه با تغيير الگوي جريان، و انرژي جنبشي جريان ورودي را به فشار تبديل مي­كنند. اين فن­ها نسبت به ساير فن­هاي محوري داراي بازده بيشتري  بوده و براي توليد فشارهاي متوسط تا بالا مورد استفاده قرار مي­گيرند. چنانچه پره­هاي آنها از نوع airfoil باشد بازده آنها به بيش از 85% خواهد رسيد. 

منبع: ويدفكتور

به علاوه نوع تيغه، فن ها به طور معمول بر اساس نوع و شرايط ورودي خروجي اتصال موتور محرك و ساير مشخصات  شناخته و مورد استفاده قرار مي گيرند.

آشنايي با جزئيات و كاربرد هواكش سانتريفيوژ

براي اكثر كاربرد هاي  تجاري و صنعتي فن ها به دو گروه محفظه اي و داراي هوزينگ دسته بندي مي شوند . هر گروه داراي ويژگي هاي خاصي است كه به خود اختصاص مي دهند كه براي كاربرد هاي  مناسب تر يا ترجيح داده مي شود. كليد درك اين ويژگي هاي عملياتي ، درك تفاوت هاي اساسي  بين ، نوعو شرايط ورودي و خروجي فن شكل و شرايط كوپل فن به موتور محرك و...  است.

توجه داشته باشيد كه اگر چه مهم است كه ويژگي هاي عملكرد آن فن مستقل را تشخيص دهيم چيدمان و شرايط ورودي و خروجي و كوپلينگ موتور و ساير  موارد گفته شده ، در نهايت راندمان و عملكرد فن، تجهيزات جانبي نيز بستگي دارد.

مثلا، در مقايسه بازده استاتيك، فن هاي  فروارد  داراي محدوده 60 تا 80٪، با فن هاي  اير فويل داراي محدوده 75 تا 80%و فن هاي  اكسيال راندمان استاتيك در محدوده 70 تا 72٪ هستند.

با اين حال، فن انتخاب شده است بايد به گونه اي  باشد كه بهترين جريان هوا را تامين كند ، در حالي كه با كمترين نياز توان ورودي الزامات عملكرد يا سيستم فن بر آورده نمايد.

شايع ترين فن استفاده شده در صنعت تهويه است. هواكش ها سانتريفيوژ شامل يك پروانه دوار دمنده كه توسط محفظه اي از ورق كه اطراف پروانه را احاطه كرده است . اغلب به آن هوزينگ فن گفته مي شود . هوزينگ فن جريان هوا را در يك مسير دلخواه ، به سمت  خروج از يك دريچه تخليه كنترل مي كند.

هواكش هاي سانتريفيوژ دمنده كه از پروانه هاي نوع فوروارد يا ايرفويل استفاده مي كنند در كاربردهاي با اندازه  بزرگتر، اغلب در هر پروانه بيشتر از يك ورودي در يك محفظه فن قرار گرفته است. بيشترين ساختار معمول عرض دو برابر است (double-width, doubleinlet(DWDI)) كه داراي پروانه  است كنار هم يك صفحه داراي يك صفحه يا ديسك  مشترك هستند.

ملاحظات كاربردي فن هاي هوزينگ دار :

هنگام استفاده از فن هاي هوزينگ دار ، بايد امكان اثر سيستم توجه داشت اين اثر در واقع بسته به شكل و سايز كانال خروجي است در نتيجه براي به حداقل رساندن اين اثر تخليه دودكش بايد به درستي طراحي شود.

از آنجا كه مشخصه سرعت در خروجي يك فن يكنواخت نيست، مناسب است رعايت يك مسير مستقيم در فاصله مجاز و مشخص بايد براي براي خروجي رعايت گردد تا فشار و سرعت هوا در تمامي مقطع كانال خروجي به شكل يكنواخت توزيع شود. اگر يك چرخش يا خم شدن در كانال قبل از اين فاصله وجود داشته باشد ، فشار استاتيكي خارجي فن (ESP) شدت كاهش خواهد يافت.

فن محفظه اي :

نوع ديگري از فن هاي سانتريفيوژ فن هاي محفظه اي هستند Plenum Fan    فن هاي  Plenum داراي محوطه هاييكه هواي مكيده شده آزادانه به يك فضاي پرانرژي( پر فشار) تخليه مي شوند . آنها در همه جهات هوا را تخليه مي كنند بدون توجه به جهت داشتن جريان به عنوان يك فن آنها در يك محفظه مكش و در سمت ديگر در محفظه اي فشار ايجاد مي كنند .

 اين فن ها نوع سنتي بك وارد  يا اير فويل  دارند تيغه ها و تقريبا هميشه از تك عرض هستند و از  نوع تك ورودي (SWSI)هستند

 single-width, single-inlet   . اين فن ها بر اساس تخليه هوا  در يك فضا يا plenum به طور مستقيم و تحت فشار قرار دادن اين plenumen در طول عمليات كار مي كنند. توسط تحت فشار قرار دادن plenum يا كابينت،فن هاي plenum فشار استاتيك را در سطوح تخليه اي ايجاد مي شود . اين باعث مي شود تا نياز به وقفه براي رسيدن جريان هوا كمتر شود . به طور معمول، اين فن ها يك پروانه بزرگتر در چرخش دارند در مقايسه با فن ها  محصور يا هوزينگ سرعت بالاتر براي رسيدن به فشار و جريان قابل ملاحظه است.

ملاحظات استفاده از  فن پلنوم:

فن هاي براي استفاده هاي كاربردي بسيار مناسب هستند .داراي درجه بالايي از انعطاف پذيري اتصالات  در بخش تخليه فن هستند.

اتصالات تخليه مي تواند از هر طرف فن ساخته شود تا زماني كه اتصالات ساخته شده  پايين دست پروانه فن و دخالت نكنيد فن از مجموع آنها پشتباني مي كند.

از آنجا كه پروانه فن باز است علاوه بر توزيع نسبتا يكنواخت  جريان هوا درون plenum يا section، فن ايجاد فشار static داخل كابين فن را نيز  فراهم مي كند. فن هاي Plenum، با توجه به ساخت و ساز سنگين وتيغه هاي اير فويل  قادر به ايجاد فشار استاتيك بالا در سراسر فن مي باشند   فن هاي  Plenum به طور كلي در سرعت هاي بالاتر واغلب داراي پروانه هاي بزرگتري نسبت به ساير  همتايان خود دارند. در حالي كه انعطاف پذيري محل انشعاب پلنوم آنها را مطلوب تر مي سازد، تلفات مجراي خروجي را بايد در نظر گرفته شود. منطقه حدود 24 اينچ بلافاصله بالادست يك فن به صورت تجربي يك  مساحت كامل يكنواخت هواي كابينت ورودي را به جريان مي اندازد.

منبع: ويدفكتور

تهويه صنعتي industrial ventilation

هواكش صنعتي :ايجاد و برقراري سيستمي است تا با استفاده از آن ذرات آلاينده شامل گرد و غبار،‌بخارات، دود و گازهاي شيميايي از طريق تأمين هواي تميز و بدون آلودگي مضر و يا تخليه هواي آلوده از محيط كار خارج نمود و از تماس كارگران با مواد خطرناك در محدوده و مقدار بيش از حد مجاز جلوگيري نمايد.

تهويه صنعتي به دو روش صورت مي گيرد.

1. تهويه رقيق سازي Dilution Ventilation
2. تهويه موضعي local ventilation

تهويه رقيق سازي Dilution Ventilation

يعني رقيق كردن هواي آلوده به وسيله هواي پاك و تميز و كاهش نسبت مواد به حد مجاز در موارد زير از آن مي توان استفاده كرد

1- ميزان سمي بودن ماده آلوده كننده كم باشد. در صورت بالا بود درصد سمي بودن ماده آلوده كننده چون كنترل بر روي نفاط تجع يا يكنواختي لحظه ماده آلوده كننده وجو ندارد پس اين روش در اين موارد مناسب نيست

2- منبع توليد آلودگي در نزديكي كارگر نباشد. با زمان بر بودن كاهش سطح آلودگي اگر كاركنان در نزديكي منبع آلودگي باشند دچار آسيب خواهند شد.

3- تراكم مواد آلوده كننده در هوا محيط زياد نباشد. به ديلي زمان بر بودن عملكرد سيستم ممكن تا رقيق شده آلوده كننده به افراد و كاركنان آسيب برسد

4- مواد آلوده كننده به شكل گاز يا بخار باشد(نه گرد و غبار) چرا كه آلودگي ناشي از گردو غبار را با رقيق سازي نمي توان كاهش داد

5- آلاينده به طور يكنواخت در محيط پراكنده شود. و نقاط تجمع موضعي مواد آلوده كننده وجود نداشته باشد

6- شرايط آب و هوايي معتدل باشد. چرا كه گرم يا سرد بودن بيش از عملكرد اين سيستم را تحت تاثير قرار مي دهد.و در مواردي مختل مي كند.

7- به وسيله تميز كننده نياز نباشد. با رقيق سازي آلودگي به محدوده مجاز برسد و براي ايجاد محيط تميز به خنثي كننده جدا كننده و …. نياز نباشد.

روش هاي رقيق سازي

تهويه طبيعي زيلابگ

سيستم هاي تهويه طبيعي زيلابگ با موفقيت در چند ين مورد كاربردي، استفاده شده است از جمله:

مدارس ، بيمارستان ها ،فروشگاه هاي بزرگ و مراكز خريد،ساختمان هاي اداري و انبارها. مزاياي بسياري در استفاده سيستم هاي تهويه طبيعي وجود دارد.

مزيت استفاده از آب و هوا ي فضاي باز خارج ساختمان با هدف :

• بازده بالاتر انرژي
• بهبود كيفيت محيط كار و زندگي در داخل ساختمان
• ايجاد پتانسيل كاهش هزينه
• كاهش هزينه نگهداري و تعويض و تعمير ات
• سازگاري با نور روز و نور آفتاب
• افزايش محدود آسايش و رفاه حرارت

تهويه مكانيكي mechanical vent

در اين روش معمولاً با استفاده از فن هاي محوري هوا جابجا مي گردد و خود به چند دسته تقسيم مي شود.

الف- تهويه مكانيكي دمشي بدون جهت مشخص

ب- تهويه مكانيكي مكشي بدون جهت مشخص

ج- تهويه دمشي جهت دار

د- تهويه مكانيكي مكشي- دمشي

به طور كلي تهويه رقيق سازي مكانيكي كاربرد بيشتري در محيط كار و صنعتي دارد. اين تهويه با يكي از دو هدف زير در محيط كار مورد استفاده قرار مي گيرد.

1- كاهش ميزان آلودگي و رساندن آن به حد TLV يا كمتر. threshold limit values (مقادير حد آستانه)

2- كاهش ميزان گازها و بخارات قابل اشتعال يا انفجار و رساندن آن به حد LEL يا كمتر.

در هريك از اهداف فوق اصول زير بايستي د رتهويه رقيق سازي رعايت شود.

1- مقدار هواي لازم جهت رقيق كردن هوا و تأمين دو هدف فوق فراهم گردد.

2- محل خروج آلودگي حتي الامكان نزديك سرچشمه آلودگي باشد.

3- مسير عمودي هواي تهويه طوري باشد كه سرچشمه آلودگي بين كارگر و خروجي قرار گيرد.

4- از ورود مجدد هواي خارج شده به داخل سالن جلوگيري بعمل آيد.

تهويه مؤثر: وقتي سيستم تهويه در حال كار است و هوا را از محل خارج مي كند، تمامي اين هوا حاوي آلودگي نبوده و مقداري از هواي تميز را نيز به همراه هواي آلوده از محيط خارج مي كند. تهويه مؤثر ميزان هوايي است كه تمامي آلودگي را با خود حمل نموده و از محيط خارج مي سازد و برابر است با:

K ضريب ثابت تهويه مؤثر است مي باشد كه (هر قدر كمتر باشد يعني تهويه مؤثرتر است). به اين ضريب (K) ، ضريب ايمني هم گفته مي شود زيرا داريم: Q=KQ’

ميزان K به عواملي نظير شدت سميت آلاينده، توزيع تهويه در محل، نوع فرآيند و نوع توليد آلودگي ميزان تهويه طبيعي، محل استقرار پرسنل و … بستگي دارد. مثلاً هرچه سميت ماده بيشتر باشد K بيشتر خواهد بود.

تهويه موضعي LOCAL VENTILATION

• تهويه موضعي يعني گرفتن و به كنترل در آوردن آلودگي در منبع توليد و انتقال آن به خارج از محيط كار و تصفيه هوا در صورت نياز .
• اين سيستم در مقايسه با روش تهويه رقيق سازي كارايي بالاتري دارد و به ميزان جابجايي هواي كمتري نيز نيازمي باشد.

اجزاء اين سيستم عبارت است از:

• 1- هود (يك يا چند هود)
• 2- كانال هاي انتقال
• 3- وسيله تميز كننده هوا
• 4- فن
• 5-دودكش

لازم به تذكر است كه تعداد و نوع لوازم و تجهيزات مورد استفاده ممكن است از نظر شكل و ساختار بر اساس نوع طراحي و شرايط كار متفاوت باشد .

منبع: ويدفكتور